” ၁၂ လ ရာသီဖွဲ့ ကဗျာများ “
“တန်ခူး”
နှစ်လုံးရယ်တဲ့ ပါဒ်မှီ။
ရေသွန်း စံပျော်လို့၊
ငွေကံ့ကော် ပိတောက်ပန်းရယ်၊
လန်းတဲ့ရာသီ။
စိတြာ ရွှေကြယ်မြတ်ကယ်နှင့်၊
စန်းသမသတ် ပြည့်ခါမှီ၊
ညဉ့်နာရီ နေခင်း။
မျှမပို
လအလို အခါထူးပါတဲ့၊
တန်ခူး သည်ဂိမှေ၌၊
ရဝိန်နေ မဇ္ဈေနန်းမှာ၊
မြန်းမည့်အတွင်း။ ။
“ကဆုန်”
နေနန်းရယ်တဲ့ ဖန်သူရိန်။
တန်ခိုး ဥဏှဂူနှင့်၊
ကဆုန်ဟူ သည်မာသမှာ၊
ပြင်းပြပူရှိန်။
ဝိသာခါ ယှဉ်ပြိုင်ဝန်းပါလို့၊
ထွန်းလှတဲ့ ငွေတာရိန်ငယ်၊
ဒွတ္တိသ နေ့စွဲ။
ပန်းစကားဝါ၊
နန်းဘယာ ကေသီဆင်လို့၊
ရွှေပြည်ခွင် ဗိုလ်ပါပေါင်းရယ်တို့၊
ငြိမ့်ညောင်းအောင် ထာဝစဉ်ဖြင့်၊
ခါသဘင်ညောင်ရေသွန်းကြတယ်၊
လွမ်းစရာ့ပွဲ။ ။
“နယုန်”
ရိုက်ချုန်းရယ်တဲ့ စည်ပုစွန်။
ငွေဝန်း စန္ဒာနှင့်၊
ကြယ်ဇေဌာ ယှဉ်ကာပြည့်တယ်၊
ထွန်းသည့်ရောင်ဝှန်။
နွေနယုန် မေထုန်ရက်မှာလ၊
နဘေဘုံ ရေမှုန်တက်ပါလို့၊
လေဟုန်စက် ထိန့်ထိန့်လွန်၊
ခြိမ့်ခြိမ့်သွန်ပါလို့ စွေကာသဲ။
ခါပျော်ရန်၊
စာတော်ပြန် သဘင်ခန်းမှာလ၊
ဆင်မြန်းရန် ရဝေမယ်တို့၊
ငွေစံပယ် ငုံမြတ်လေးကိုတဲ့၊
ထုံးမင်မှာ ကုံးဆင်ဖို့ ရွေးလိမ့်မယ်၊
မွှေးတဲ့လပဲ။ ။
“ဝါဆို”
အုံ့မှိုင်းငယ်တဲ့ နယ်ရှစ်ခွင်။
ငွေစန်း အာသဠီနှင့်၊
ယှဉ်ကာမှီ ပုဏ္ဏာပြည့်တယ်၊
ထွန်းသည့်ဝေဟင်။
နဘန်မှာ ပြာမှိန်ခပါလို့၊
ဝသန္တာ ခါချိန်စမှာမို့၊
နာဂိန်ပ တာရာဆင်၊
အာကာခွင်က ပဇ္ဇုန်ဖြန်း။
ပဉ္စင်းတော်ခံ၊
မယွင်းနယ် အခါတန်ပေ့ါ၊
မဟာဒါန် အဌင်္ဂငယ်နှင့်၊
ဘဂဝါ အရဟံ ရင်ပြင်ဝမှာလ၊
တင်သရန် မာလာကုံးကြတယ်၊
ပုန်းညက်ငွေပန်း။ ။
“ဝါခေါင်”
လစန်းရယ်တဲ့ ငွေဘုံဆောင်။
ပြည့်ဝန်းကြယ် သရဝဏ်နှင့်၊
နယ်တဝှန် ရှစ်ခွင်တိုင်းမှာ၊
မှိုင်းရည်လို့မှောင်။
ငွေတာရာ သိန္ဓာငယ်တို့၊
ဝေဟာမှာ အရှိန်ပြပါတဲ့၊
အချိန်သမယ လဝါခေါင်မှာ၊
ငွေသောင်မြစ်ပြည့်လျှမ်း။
ခတ္တာငုံ၊
ချပ်လွှာမှုံ တကြူကြူနှင့်၊
ပြည်နိဗ္ဗူ ပတ္ထနာသန်လို့၊
စာရေးတန်လှုတော်ပွဲကို၊
(အိုကွယ်) နွဲပျော်ဖို့လှမ်း။
“တော်သလင်း”
သစ်ဆင်းရယ်တဲ့ လ မာသာ။
မြစ်လုံးငယ် ဆူညံလို့၊
လှော်တက်သံ လှေပြိုင်ပွဲငယ်၊
နွှဲပျော်ကြရှာ။
ယုန်ရထား အိမ် သီတလမှာတဲ့၊
ပုဏ္ဏဒိန် ကြည်ကြည်ပပါလို့၊
မည်ဗဒြ ကြယ်ပြုဗ္ဗါ၊
ယှဉ်လာ၍ ပြည့်ဝန်း။
ဒွါဒရာ၊
ငှက်ဗျိုင်း တာရာနှင့်၊
ရွှေယင်းမာ ငုံပွင့်ကင်းကြတယ်၊
သင်းတဲ့ သည်ပန်း။
“သီတင်းကျွတ်”
ဆီမီးငယ်တဲ့ ထိန်ထိန်။
အိုင်မင်း ရေကြည်က၊
ကြာငါးမည် ငုံအာစွင့်တယ်၊
ဖူးပွင့်ခါချိန်။
အာသဝနီ ယှဉ်ကာချဉ်းပါလို့၊
လင်းလာတဲ့ ငွေတာရိန်ရယ်၊
ပြာမှိန်လျှက် မြူချိန်ဆိုင်း။
ဂါရဝေ၊
သက္ကစ္စံ ပဏာမေဖြင့်၊
သဒ္ဓါခြွေ ကန်တော့ပွဲကိုလ၊
မစဲပေါင်ကုသိုလ် နှိုးကြတယ်၊
မျိုးမြန်မာ့တိုင်း။ ။
—————————————-
တန်ဆောင်မုန်း
ငွေစန်းရယ်တဲ့ ပုဏ္ဏမီ။
ရွှေကျီးညို တာရာနှင့်၊
ကြတ္တိကာ ယှဉ်ပြိုင်လျှမ်းတယ်၊
ချမ်းစရာသီ။
လှုကထိန် ခါတော်ပွဲငယ်နှင့်၊
ခဝဲပွင့်ဝါစီစီ၊
သာကြည်လဲ့ မြူရှင်း။
လတန်ဆောင်မှာ၊
ကြွပြောင်ပြောင် အသရေတင့်ပါဘိ၊
ရွှေမြင်းမိုရ် ဝါထိန်ထိန်နှင့်၊
ခါအချိန်မြောက်လေသွေးတယ်၊
အေးတဲ့ငွေနှင်း။ ။
“နတ်တော်”
ငွေနှင်းငယ်တဲ့ မှုန်ဝေဝေ။
ပျံ့မွှေးခိုင်သဇင်နှင့်၊
ဂမုန်းအင် ပန်တော်ဦးကြတယ်၊
ထူးတဲ့လပေ။
မိဂသီ ပုဏ္ဏာလင်းပါလို့၊
ရွှေဟင်္သာ့ တာရာငွေလို၊
ဖြာဖြာဝေလျှက်စံကွန့်မြူး။
ပဏ္ဏာတင်၊
ပိန္နဲမဟာရှင်၏၊
ခါသဘင် ပျော်ရွှင်ပွဲမှာလ၊
ဖော်ကွဲသူမကြည်သာဖို့၊
ရထည်လွှာ ခြုံလို့ကွေးရတယ်၊
အေးတဲ့ လထူး။ ။
“ပြာသို”
အာဒိစ္စရယ်တဲ့ ဖန်သူရိန်။
ပြင်လမ်းသူခွာလို့၊
ဒက္ခိဏာ ယာဉ်အစွန်းမှာ၊
ထွန်းတဲ့ ခါချိန်။
ပြာသိုမှာ ဖြာစိုနှင်းရယ်နှင့်၊
ခါအလို ခွာညိုသင်းပါဘိ၊
မြင်းခင်းမြတ် ခါသဘင်မှာ၊
ပျော်ရွှင်ကြ ပြည်လုံး။
ပုဏ္ဏမာ၊
ဖုသျှငယ် ယုန်စန္ဒာနှင့်၊
မှုန်ပြာပြာ ဝဠာတွင်းမှာလ၊
ငွေပုစွန်တာရာ လင်းတယ်၊
နှင်းမြူပိတ်ဖုံး။ ။
“တပို့တွဲ”
ပေါက်လဲရယ်တဲ့ ပွင့်စီစီ။
ဝတ်ပန်းသူရာရေကြောင့်၊
ဆက်ရက်တွေ သံစုံကျူးတယ်၊
မြူးသည့်ရာသီ။
ငွေသော်တာ ကြယ်မာဃငယ်နှင့်၊
ထွန်းလျံပ ပြည့်ကာညီ၊
ပြာရီလဲ့ မြူခိုး။
ယာဂုပွဲကိုတဲ့၊
လှူမြဲအလွန်ရွှင်လို့၊
ခုနစ်စင် တာရာလျှမ်းသည်နှင့်၊
ဆူးပန်းတွေ ဝေဝေပွင့်ကြတယ်၊
ထူးတင့်မညှိုး။ ။
“တပေါင်း”
တပေါင်းရယ်တဲ့ မိန်ရာသီ။
ရွက်ဟောင်းကို လေနှင်လို့၊
ပန်တော်ဝင် ရွှေကြာအင်းငယ်၊
သင်းပျံ့ခဲ့ပြီ။
နီတျာ သန္တာနှစ်လိုပ၊
စီအမြွာ ညှာသရစ်ကယ်တို့၊
ဝနာသစ်ပြောင်းခါမှီ၊
ဆောင်းရာသီရယ်တဲ့ ကုန်ကျွမ်း။
ဘရဂုဏ္ဏီမှာ၊
တူအညီ သော်တာပြည့်ပါလို့၊
မျှော်ကြည့်သူ ကြည်ကြည်သာ၍၊
သည်အခါ ငွေတောင်ဦးမှာလ၊
သဲစေတီ သဘင်ထူးကို၊
မြူးလို့ပျော်ခန်း။ ။
(မဟာဂီတ ဦးပြုံးချို)
မြန်မာတို့ရဲ့ ၁၂ လ ရာသီကို ရေးသီဖွဲ့ထားတဲ့ကဗျာတွေပါ။ စုံစုံညီညီရေးဖွဲ့ထားပြီး ရှေးကဗျာစပ်ဟန် ကို လေ့လာဖတ်လိုသူတွေအတွက် မျှဝေပေးတာပါ။ ရေးစပ်ခဲ့သူက မဟာဂီတဦးပြုံးချိုဖြစ်ပါတယ်။
Tuesday, April 14, 2020
Monday, April 13, 2020
ဆယ့်နှစ်လရာသီပွဲတော်များ
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆယ့်နှစ်လ ဆယ့်နှစ်ရာသီအတွက် အမျိုးသား ပွဲတော်ဆယ့်နှစ်မျိုး ဆယ့်နှစ်စားရှိလေသည်။ ဤကိုရည်၍၊ ဘိုးတော် ဘုရားလက်ထက်အခါက အမတ်သရေသင်္ခယာသည် သာဓိနပျို့ အပိုဒ် ၃ဝ တွင် ဤသို့အကျဉ်းချုပ် ဖွဲ့ဆိုလေသည်။သင်္ကြန်တာကူး (၁)၊ နှစ်ဦးညောင်ရေ (၂)၊ စာပလွေခင်း (၃)၊ ပဉ္စင်းတော်ခံ (၄)၊ စာရေးတံ(၅)နှင့်၊ မြစ်ယံပွဲကြီး (၆)၊ ဆီမီထွန်းချိန် (၇)၊ ကထိန် (၈)၊ နတ်ကျင်း (၉) မြင်းခင်း (၁ဝ)၊ ထွက်ဝင်၊ သဘင်မီးဖုံး (၁၁)၊ ဂူလုံးသဲပုံ (၁၂)၊စေ့စုံစီလျဉ် ဤသို့ယှဉ်သား၊ လစဉ်စမြဲ ဆဲ့နှစ်ပွဲ။
သင်္ကြန်ပွဲတော်
တန်ခူးလ မိဿရာသီတွင် သင်္ကြန်ပွဲတော်ကို ကျင်းပ သည်။ နှစ်သစ်ကူးပွဲဖြစ်သော ဤပွဲတော်အတွင်း၌ မြန်မာလူမျိုး တို့သည် နံ့သာရည်ဖြင့် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး သွန်းလောင်းပျော်မြူး လေ့ရှိပုံကို အင်းဝမြို့ဘွဲ့ ဆဲ့နှစ်ရာသီလူးတားတွင် ဤသို့ဖွဲ့ဆို ထားချက် ရှိလေသည်။တောင်လေသုတ်ဖြူး၊ လတန်ခူးမူမြူးတူးပျော်ရွှင်၊ တာသဘင်ဝယ်ဆင်ယင်တုပ၊ လွရရွတည့်။ငြိမ့်မျှစောင်းငြင်း၊ အဲသီချင်းနှင့်ထုံသင်းနံ့သာ၊ ရေသီတာဝယ်စမ္ပာကရမက်၊ ပန်းပေါင်းဖက်၍ရွှေခွက်အပြည့်၊ မွှေးမျိုးထည့်မှလည်လှည့်ဆူလှယ်၊ တင့်စံပယ်လျက်ပြုံးရယ်ရွှင်အား၊ စံပျော်ပါးသည်ကစားထုံရည် ဖျန်းထည့်လေ။
ညောင်ရေသွန်းပွဲတော်
ကဆုန်လ ပြိဿရာသီတွင် ညောင်ရေသွန်းပွဲတော်ကို ကျင်းပသည်။ ဤပွဲတော်သည်ကား ရေပြတ်၍ ခြောက်သွေ့နေ သော ဘုရားပွင့်ရာ ဗောဓိညောင်ပင်ကို ရေသွန်းလောင်းပူဇော် သော ပွဲတော်ဖြစ်လေသည်။ ညောင်ရေသွန်းပွဲတော်အကြောင်းကို ရှေးစာဆိုတို့သည် နှစ်နှစ်သက်သက် ဖွဲ့ဆိုခဲ့ကြသည်။ အနောက် ဘက် လွန်မင်းလက်ထက်က မင်းဇေယရန္တမိတ် ဖွဲ့ဆိုပုံမှာကား။ကဆုန်တွင်လည်းပြာစင်ညက်ဖြူ၊ ရွှေပြည်သူတို့သင်းမြူကြိုင်စွာ၊ ရေနံ့သာဝယ်ရင်းမာကွမ်းဘူး၊ စကားဦးနှင့်ထွန်းမြူးလျှံမောင်း၊ မွေတော်ပေါင်းကိုပျံ့လှောင်းကြိုင်ရွှင်း၊ အဲသီချင်းနှင့်ပြန်တင်းရည်စောင်း၊ အဆောင်ဆောင်သည်ခါညောင်မသွန်း လှည့်လေလော။ဟူ၍ဖြစ်လေသည်။
စာပြန်ပွဲတော်
နယုန်လ မေထုန်ရာသီတွင် စာပေကျမ်းဂန်သင်ကြား နေကြသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ စာပြန်ရသော စာပြန်ပွဲတော်ကို ကျင်းပ သည်။ မင်းတုန်းမင်းလက်ထက်တွင်ကျင်းပသော စာပြန်ပွဲတော် တစ်ခုအကြောင်းကို ကုန်းဘောင်ဆင်မဟာရာဇဝင်တော်ကြီးတွင် ဤသို့တွေ့ရလေသည်။နယုန်လဆန်း ရှစ်ရက်နေ့ကစ၍ ဝါဆိုလဆန်းရှစ်ရက်နေ့ တိုင် မန္တလေးတောင်၏အနီး၊ သုဓမ္မာစရပ်တော်နှင့် စန္ဒာ မုနိဘုရားပြင်ယံရှိ စရပ်တော်များတွင် ဝဲယာခွဲ၍၊ တံဆိပ် တော်ရ မရ ဆရာတော်သံဃာတော်တို့ ကြပ်မလျက် ပထမကျော်တစ်၊ ပထမကြီးတစ်ကျိပ်ကိုး၊ ပထမလတ် ပထမငယ် စသော အတန်းအဆင့်ရှိသည့် ပထမစာတော် ပြန်ပဉ္စင်းလောင်းတော် ရှင်လောင်းတော် ဦးရေတစ်ထောင် တို့ တစ်လတိုင်တိုင် ပထမစာတော်ပြန်ဆိုမြဲပြန်ဆိုကြရ သည်။ ပထမစာတော်ပြန်ဆိုသူတို့မှာ ပထမကျော်နှင့် ပထမကြီးများမှာ ပတ္တမြားနားတောင်း၊ ပတ္တမြားလက် ကောက်၊ ပုတီး၊ လက်စွပ်၊ စလွယ်ဆင်ယင်၍၊ ရွှေထီးလေးချက် ဆောင်းမိုး၍၊ လူဆွဲရွှေရထားတော်ထက် စီးရ သည်။ အဆောင်အရွက်စုံကိုင် နောက်လိုက်နောက်ပါလူ နှစ်ကျိပ်တို့က ဝတ်ကောင်းဝတ်သန့်နှင့် လိုက်ကြရသည်။ ပထမစာတော်ပြန်မည့်သူတို့ကို ရှေ့တော်သို့သွင်း ဝတ်ဆင် ရန် ရွှေကျင်ခတ်ခေါင်းပေါင်း၊ လွန်းများ ပုဆိုး၊ ဖဲပုဆိုး၊ ပိုးပုဆိုး၊ အင်္ကျီ၊ ပုဝါများကို တစ်ယောက်လျှင်ငါးလဲကျစီ နှင့် မုံ့ဘိုးငွေတစ်ရာကျစီ အောက်ခံထား၍၊ အထက်ကိုစာဝါနိမ့်မြင့်အလျှောက် တိုးတက်ချီးမြှင့်သနားတော်မြတ်ခံ ရသည်။ ဤစဉ်အခါ ရွှေမြို့တော်လေးပြင်ရှိ ကျောင်းတိုက် တော်ဟူသမျှက ပထမစာတော်ပြန် အသီးအသီးထွက်ကြ သောကြောင့် ရွှေထီးရောင် ရွှေရထားရောင်တို့သည် ထိန် ပြောင်ဝင်းလက်၍ တစ်တိုက်နှင့်တစ်တိုက် တရောတရှက် တည်း ရှုမငြီးအောင် ရှိသောဟူ၏။ပထမပြန်စာမေးပွဲ ။
ပဉ္စင်းခံပွဲ
ဝါဆိုလ ကရကဋ်ရာသီတွင် 'နရိန္ဒာလဲ၊ ညာတောင် နတ်နှင့်၊ ဖိုလ်မြတ်ကယ်နိဗ္ဗူ၊ အောင်ဆုယူလို့၊ ရှစ်ဖြူရိပ်စံ၊ ပဉ္စင်းတော်ခံသောအခါ၊ ရေလျှံတဲ့ဝါဆိုမှာ၊ ပုန်းညက်ညိုမာလာ မင်းက၊ သင်းလှတယ်လေး' ဟူသော ရှေးလွှမ်းချင်းနှင့်အညီ ပဉ္စင်းခံပွဲများကို ကျင်းပလေ့ရှိခဲ့လေသည်။ ဘကြီးတော်မင်း တရား ပဉ္စင်းခံပွဲ ကျင်းပခဲ့သည်ကို ထိုရာဇဝင်တော်ကြီးတွင် ဤသို့တွေ့ရလေသည်။ဝါဆိုလဆန်းတစ်ဆယ့်ငါးရက်နေ့ ပထမပဉ္စင်းလောင်း တစ်ဆယ်၊ သာမဏေလောင်းတစ်ဆယ့်နှစ်တို့ကို အတွင်း တော်သို့သွင်းပြီးလျှင်၊ အရှင်မိဘုရားခေါင်ကြီးနှင့် ရေစက် သွန်းတော်မူ၍၊ ပဉ္စင်းသာမဏေပြုတော်မူသည်။ ပရိက္ခရာ ရှစ်ပါးနှင့်တကွ ရဟန်းတို့အသုံးအဆောင်နှင့် စပ်သည်ကို လည်း အစေ့အစုံလှူတော်မူသည်။ ထို့ပြင်လည်း သက် တော်စေ့ပဉ္စင်း သာမဏေ သုံးဆဲ့ခုနစ်ပါးပြုတော်မူသည်။
စာရေးတံပွဲ
ဝါခေါင်လ သိဟ်ရာသီတွင် ရဟန်းသံဃာတို့အား ဆွမ်းခဲဘွယ်တို့ကို၎င်း၊ ရဟန်းအသုံးအဆောင်တို့ကို၎င်း စာရေး တံမဲချ၍ လှူဒါန်းရသော စာရေးတံပွဲကို ကျင်းပကြလေသည်။ ဘကြီးတော်မင်းတရား လက်ထက် စာရေးတံပွဲကျင်းပပုံကို ထို ရာဇဝင်တော်ကြီးတွင် ဤသို့တွေ့ရလေသည်။ ဝါခေါင်လပြည့်ကျော်ရှစ်ရက်နေ့ ဂါမဝါသီပုဂ္ဂိုလ်၊ အရည ဝါသီပုဂ္ဂိုလ်၊ အရိယာသံဃာတော် အပေါင်းတို့အား ပရိက္ခရာရှစ်ပါးနှင့်တကွ ရဟန်းတို့အသုံးအဆောင်နှင့်စပ် သည်ကို အစေ့အစုံဆွဲ၍ ပဒေသာပင်ရေနှစ်ရာ့ခြောက်ဆယ် (၂၆ဝ)ကို အတွင်းတော်သို့သွင်းပြီးလျှင်၊ အရှင်မိဘုရား ခေါင်ကြီးနှင့်တကွ ရေစက်သွန်းချတော်မူ၍၊သဘာကဘတ် စာရေးတံဆွမ်းလှူတော်မူသည်။
လှေပြိုင်ပွဲ
တော်သလင်းလ ကန်ရာသီတွင် မိုးလေကင်းရှင်း၍ လှိုင်းလေ ငြိမ်သက်သောကြောင့် ဧရာဝတီမြစ်အတွင်း၌ လှေ ပြိုင်ပွဲများကို ကျင်းပကြရိုးဖြစ်လေသည်။ သီပေါမင်းတရား လက်ထက် လှေပွဲသဘင်ကျင်းပပုံကို ထိုရာဇဝင်တော်ကြီးတွင် ဤသို့တွေ့ရလေသည်။ယင်းသည့် လဆန်းတစ်ဆယ့်တစ်ရက်နေ့ နှစ်စဉ်ကျင်းပမြဲ ရေသဘင်ပွဲတော်ပြုလုပ်ရန် မှူးတော်မတ်တော် အရာရှိတို့ ရွှေမြို့တော်အနောက်မျက်နှာ ဧရာဝတီမြစ်ဆိပ်သို့ထွက်လာကြပြီးလျှင် လှေချလွှတ်ရန် သမ္ဗန်ကိုဝန်ထောက်ဝက်မစွတ် မြို့စား မင်းကြီးမင်းထင်မဟာစည်သူ သွားရောက်ဘက်စပ် ချထားရသည်။ ပထမလှေ ရှေ့ဖျားတွဲဘက်မရှိ၍ စုန်သွား စေရသည်။ ပြီးလျှင် လက်ရွှေးကြီး၊ လက်သစ်၊ လှော် ကားတော်ကြီးနှစ်စင်း၊ ၎င်းနောက် ပြည်လုံးအံ့နှင့်ရွေးကြီး တွဲဘက်ပြိုင်ဆိုင်စေရသည်။ ပြီးလျှင် လှော်ကားတော်စင်း ရေတစ်ဆယ့်နှစ်၊ ပြီးလျှင် ပုလိပ်ရွှေခဲ၊ အစေခံတောင်လုံး၊ ပွဲတိုင်းကျော်၊ ထွက်တိုင်းရစေသော လှော်လှေတော်စင်းရေ နှစ်ဆဲ့နှစ်၊ ပြီးလျှင် ရွှေတုံး၊ မင်းစံ၊ တောင်လုံးမှိုင်း၊ ရွှေ လောင်းကြီး၊ ယင်ပုံ၊ မင်္ဂလာရန်နင်း၊ ခိုတောင်ရွှေခဲစသော ခတ်လှေတော်နှစ်ဆဲ့ ရှစ်စင်း၊ ပြီးလျှင် သုံးလူ့တောက်ပ၊ သုံးလူ့ပူဇော်စသော လောင်းတော်စင်းရေနှစ်ဆဲ့ကိုး၊ ပြီးလျှင် သေနတ်အစုအမှုထမ်းတို့ရဲလှေ စင်းရေလေးဆဲ့ ငါး၊ ပြီးလျှင် မှူးတော်မတ်တော်တို့ လှော်ကားချင်း ပြိုင် ဆိုင်ရသည်။ ၎င်းလဆန်း တစ်ဆယ့်သုံးရက်နေ့ ပင်လယ် သွား စကြာယာဉ်ပျံသင်္ဘောတော်၊ ဧရာဝတီမြစ်သွားရတနာယာဉ်သာ၊ ရတနာယာဉ်ပျံ၊ စကြာရန်လွှင့်စသော သင်္ဘောတော်စင်းရေ နှစ်ဆဲ့နှစ်ကို တွဲဘက်ပြိုင်ဆိုင်ရ သည်။ ပြီးလျှင် အထက်နေ့က ခိုတောင်ရွှေခဲ ခတ်လှေ တော်နှင့် မင်္ဂလာရန်နင်း ခတ်လှေတော် ပြိုင်ဆိုင်ရာ၊ မင်္ဂလာရန်နင်း ရှုံးနိမ့်သည်ကို စိတ်မကြေ ထပ်မံပြိုင် ဆိုင်ရန် အမိန့်တော်မြတ်ခံပြီးဖြစ်သည့်အတိုင်း၊ ၎င်းလှေ တော်နှစ်စင်း ပြိုင်ဆိုင်ကြရာ၊ မင်္ဂလာရန်နင်းနိုင်၍၊ ပန်းရ သည်။ ပြီးလျှင် ရေသဘင်ပွဲတော်သိမ်းသည်။
မီးထွန်းပွဲ
သီတင်းကျွတ်လ တူရာသီတွင် မြတ်စွာဘုရားသခင် နတ်ပြည်မှ ဆင်းသက်ခဲ့ဘူးသည်ကို အကြေင်းပြု၍ မီးစောင်း တန်း မီးမြင့်မိုများထွန်းညှိကာ မီးပွဲသဘင်ကို ဆင်ယင်ကျင်းပ ကြရိုးဖြစ်လေသည်။ သီပေါမင်းတရားလက်ထက် မီးထွန်းပွဲ သဘင် ကျင်းပပုံအကြောင်းတစ်ရပ်ကို ထိုရာဇဝင်တော်ကြီးတွင် ဤသို့တွေ့ရပေသည်။ရှို့လွှတ်မြဲ မီးမျိုးစုံများကို မဟာလောကမာရဇိန်ဘုရား၊ မာန်အောင်ရတနာဘုရား.နှစ်ဆူမှာ ခွဲဝေရှို့ လွှတ်ပူဇော် ရသည်။.နှစ်စဉ်ထွန်းလင်းပူဇော်မြဲ တစ်ဆယ့်ခြောက်ဌာန ပြင် အရှင်နှစ်ပါး နံတော်သင့်.ဘုရားများပါ စုစုတစ် ဆယ့် ရှစ်ဌာနဘုရားများမှာ.မီးစောင်းတန်း ထွန်းလင်းပူ ဇော်ရာ မှူးကြီးမတ်ကြီးတို့နှင့် မှူးတော်မတ်တော်အရာရှိ တို့ ခွဲဝေသွားရောက်ကြီးကြပ် ပွဲသဘင်ခင်းကျင်း ထွန်း လင်းပူဇော်ရသည်။ တစ်ဆယ့်ရှစ်ဌာနများသို့ မီးထွန်းလင်း လမ်းလျှောက် တီးမှုတ်ထမ်းရွက်စေရန် သေနတ်၊ အမြောက်၊ ဝင်း၊ ဒိုင်း၊ လှေ၊ ဘောင်၊ ရပ်ကွက်များက အသီးသီးထွက်သည့် အိုးစည်၊ ဒိုးပတ်၊ ပုံထောင်၊ မောင်း၊ တီးမှုတ်သူတို့ကို တစ်ကိုယ်လျှင် ငွေဒင်္ဂါးငါးပြားကျ သနားတော်မူသည်။ ယင်းသည့်နေ့ ရွှေနန်းတော် မြေနန်း တော်တောင်ဘက်တွင် တစ်ဆယ့်ခြောက်ဌာနဝင်္ကပါ၊ စိကြ နန္ဒာဝင်္ကပါများကို လုပ်ဆောင်ရသည်။ .လပြည့်ကျော် ခုနှစ်ရက်န့ မြေနန်းတော်တောင်ဘက် သောဠ သဝင်္ကပါ ကို ပြီးပြေအောင်လုပ်ဆာင်၍ မီးထွန်းလင်းစေပြီးလျှင် အရှင်နှစ်ပါးထွက်စံတော်သည်။
တန်ဆောင်တိုင်ပွဲ
တန်ဆောင်မုန်းလ ဗြိစ္ဆရာသီတွင် ကထိန်သင်္ကန်းကပ် လှူပွဲ၊ ဆီမီးတန်ဆောင်ထွန်းညှိပွဲ၊ မသိုးသင်္ကန်း ရက်လုပ်ပွဲတို့ ကို ကျင်းပရိုး ဖြစ်လေသည်။ ဘကြီးတော်မင်းတရားလက်ထက် ကျင်းပသော ကထိန်နှင့် ဆီမီးတန်ဆောင်ပွဲတို့အကြောင်းကို ထို ရာဇဝင်တော်ကြီးတွင် ဤသို့တွေရလေသည်။တန်ဆောင်မုန်းလဆန်း တစ်ဆယ့်ငါးရက်နေ့ အနောက် အတွင်းတော်မှာ ကထိန်သင်္ကန်းရက်လုပ်စေ၍ ဘုရား စေတီပုထိုးများမှာ လှူတော်မူသည်။ အရညဝါသီပုဂ္ဂိုလ်၊ ဂါမဝါသီပုဂ္ဂိုလ်၊ အရိယာ သံဃာတော်မြတ်တို့အားလည်း ကထိန်သင်္ကန်း ခုနှစ်ရာ့ ခုနှစ်ဆဲ့ ခုနှစ် (၇၇၇) တို့ကို အရှင်မိဘုရားခေါင်ကြီးနှင့် ရေစက်သွန်းတော်မူ၍ ကပ်လှူ တော်မူသည်။ တန်ဆောင်မုန်းလ ရက်သုံးဆယ် လုံးလည်း ရွှေမြို့တော်နှင့်တကွ ပြည်တွင်းပြည်ပ၊ လက်တွင်းလက်ပ၊ လမ်းသေးလမ်းမများကို တန်ဆာဆင်စေပြီးလျှင် ရွှေနန်း တော်မှစ၍ ပြည်အလုံးကြတ္တိကာသဘင် ကောင်းကင်ဆီမီး တို့ဖြင့် ညှိထွန်းပူဇော်ကြရသည်။ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့် ကျော်ရှစ်ရက်နေ့ ဘုရားစေတီပုထိုးများမှာ ဆီမီးတန် ဆောင်တိုင် အတောင်နှစ်ဆယ်၊ နှစ်ဆဲ့ငါးတောင်၊ သုံးဆယ်၊ တိုင်ပေါင်းရှစ်ဆယ် ညှိထွန်း ပူဇော်တော်မူ သည်။သီပေါမင်းတရားလက်ထက် မသိုးသင်္ကန်းပွဲတော် ကျင်းပ ပြုလုပ်ပုံကို ထိုရာဇဝင်တော်ကြီးတွင် ဤသို့ တွေ့ရလေသည်။ယင်းသည့်လဆန်းတစ်ဆယ့်လေးရက်နေ့.အနောက်စမုတ်တော်ဦးပွဲကြည့်စံနန်းတော်သို့ အရှင်နှစ်ပါး ထွက်စံတော် မူ၍ ဝါကောက်ရန် ညဉ့်နှစ်ချက်တီးအချိန်မတိုင်မီအတွင်းပွဲသဘင်စုံများကို ကျင်းပစေပြီးလျှင် ညဉ့်နှစ်ချက်တီး ပဟိုရ်တော်သံ ကြားသည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက် မျိုးစေ့ကြဲ မြေ|ာက်၊ ပင်ရောက်ပွင့်သီး၊ လုံးကြီးဝါပေါက်၊ ကောက် ယူမဆိတ်၊ အကြိတ်အဘန်၊ ပြန်လှန်တုံ့ပယ်၊ ရှယ်ခြင်း ရက်ခြင်း၊ ဆိုးခြင်းစုံလင်၊ အစီရင်တို့ကို အင်္သာကူး ပြောင်း၊ ဟောင်းခြင်းသိုးခြင်းမရှိစေရ။ ကတော်မယားတို့ တစ်ဦးထက် တစ်ဦးသာအောင် ကြိုးပမ်းအားထုတ် ပြိုင်ဆိုင်ရက်လုပ်ကြရသည်။ မသိုးသင်္ကန်းတော် ကြီးကြပ် ရက်လုပ်သည့် ကတော်မယားတို့ကိုလည်း ပုဝါအုပ်၊ ပိတ် အုပ်၊ သက္ကလတ်ခြုံထည်များ သနားတော်မူ၍ ဦးစွာပြီးသူ ကို ရွှေဘလားသနားတော်မူသည်။ မြင်းစုကြီးဝန်မယားမှာ ချည်ခင်ကို နေအိမ်ကဆောင်ယူလာ၍ ထည့်သွင်းရက်လုပ် ရန် ဝှက်ထားသည်ကို တွေ့မိသောကြောင့် ရွှေနန်းတော်ကို လှည့်၍ ဒိုးပတ်နှင့်ကရသည်။ထိုပွဲများအပြင် ရှင်မာလဲပွဲကိုလည်း ကျင်းပတတ်သေး ကြောင်းဖြင့် ပုဂံဝန်ထောက်မင်းဦးတင်က မြန်မာမင်း အုပ်ချုပ် ပုံစာတမ်း၊ ပထမအုပ်၊ မျက်နှာ ၂၃၈ တွင် 'ကာကသတ္တဝါ၊ တာရာထိန်ဆဲ၊ ကထိန်ပွဲလျှင်၊ ရှင်မာလဲပွဲ၊ တန်ဆောင်ပွဲက၊ ပွဲ ကြီးသုံးဖြာ၊ ကြုံကြိုက်ပါလိမ့်'ဟု ဖွဲ့ဆိုခဲ့သည်။ ရှင်မာလဲပွဲ သည် သီဟိုဠ်ကျွန်း ကုရာဒဇနပုဒ်တွင် သီတင်းသုံးသော ရှင်မာလဲမထေရ်ကိုအကြောင်းပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသည်ဟု ပေါရာ ဏဒီပနီကျမ်း၊ ဒုတိယတွဲတွင် ပါရှိလေသည်။ တစ်ခါသော် ရှင်မာလဲ မထေရ်သည် တာဝတိံသာနတ်ပြည် စူဠာမဏိစေတီ တော်ကို အဖူးအမြော်သွားရာတွင် အရိမေတ္တေယျ အလောင်း တော်နတ်သားနှင့်ဆုံမိသည်။ ထိုအခါ အလောင်းတော်နတ်သား က တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်တိုင် ရောက်သည့်အခါတိုင်း ဝေဿန္တရာ ဇာတ်တော်ကို လူအပေါင်းတို့အား ဟောကြားပါရန် လျှောက်ထားတောင်းပန်လိုက်သဖြင့် ရှင်မာလဲမထေရ်သည် တန်ဆောင် မုန်းလပြည့်နေ့တို့တွင် ဝေဿန္တရာဇာတ်တော်ကို ဟောကြားလေသည်။ ထို့ကြောင့် ရှင်မာလဲပွဲအခါ၌ ဂါထာ တစ်ထောင်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဝေဿန္တရာ ဇာတ်တော် ကြီးကို ဟောပြောရသည်။ လှော်ကားတော်ပုံပြု၍ လှော်ကား ထက်တွင် အသီးတစ်ထောင်၊ အပွင့်တစ်ထောင်၊ ထမင်းဆုပ် တစ်ထောင်၊ ဆီမီးတစ်ထောင်စသည်တို့ကို လှူဒါန်းပူဇော်ရ လေသည်။
နတ်ပွဲ
နတ်တော်လ ဓနုရာသီတွင် မဟာပိန္နဲနတ် ပူဇော်ပွဲကို ကျင်းပရိုးထုံးစံရှိသည်။ ထို့ကြောင့် အင်းဝမြို့ဘွဲ့ ဆဲ့နှစ်ရာသီ လူးတားတွင် 'ဂမုန်းအင်နှင့်၊ သဇင်ပွင့်ပေါ်၊ လနတ္တော်ကား၊ ပူဇော်ကြီးစွာ၊ မင်းဆရာတို့၊ မဟာ ပိန္နဲ'ဟု စပ်ဆိုထားခြင်း ဖြစ်လေသည်။ ကုန်းဘောင်ဆက် မဟာရာဇဝင်တော်ကြီးတွင် လည်း ဘကြီးတော် မင်းတရားလက်ထက်က မဟာပိန္နဲပွဲ ဆင်ယင်ကြောင်းကို ဤသို့ မှတ်တမ်းတင်ထားလျက်ရှိလေ သည်။နတ္တော်လဆန်းတစ်ဆယ့်ငါးရက်နေ့ မဟာပိန္နဲနတ်ကို ရထားတင်၍ ဗလိနတ်စာပေးတော်မူ၏။
မြင်းခင်းပွဲ
ပြာသိုလ မကာရရာသီတွင် သေနင်္ဂဗျူဟာ အခမ်း အနားတစ်ရပ်ဖြစ်သော မြင်းခင်းပွဲ ဆင်ခင်းပွဲတို့ကို ဆင်ယင် ကျင်းပရိုးရှိလေသည်။ သီပေါမင်းတရားလက်ထက် ဆင်ခင်း မြင်းခင်း စက်သွင်းသဘင်တော် ကျင်းပပုံကို ထိုရာဇဝင်တော် ကြီးတွင် ဤသို့တွေ့ရလေသည်။မြေနန်းတော် လက်ဝဲဘက်တွင် အမြင့် တစ်ဆယ့်ငါး တောင်ကစ၍ နှစ်ဆယ်၊ နှစ်ဆဲ့ငါးတောင်၊ သုံးဆယ်၊ ငါးဆယ်၊ အနောက်ကအရှေ့သို့ အတည့်အတန်း စက်တိုင် ငါးစိုက်ထူပြီးလျှင်.မင်းညီ မင်းသား၊ ဝန်ကြီး၊ အတွင်း ဝန်၊ ဝင်းတော်မှူး၊ မှူးတော်မတ်တော်၊ လက်သုံးတော်၊ လက်စွဲတော်တို့ သနားတော်မြတ်ခံရသည့် မျဉ်း၊ မောက် တို၊ စစ်ဝတ်တန်ဆာ ဆင်ယင်ပြီးလျှင် မြင်းကြိုးကစုံများ ကိုစီးနင်း၍ တစ်ကိုယ်လျှင် ဆယ်ခေါက်ကျ လှံလျင် ဆယ်စင်းစီကုန်အောင် ထိုးကြရသည်။. စက်စွဲသည့် မင်းညီ မင်းသား၊ မှူးတော် မတ်တော်၊ လက်သုံးတော်၊ လက်စွဲတော်တို့မှာ တစ်လက်စွဲလျှင် ငွေပွင့်ထိုး ပန်းပုဝါ တစ်၊ သဇင်ပန်းခိုင် တစ်စီ သနားတော်မူသည်။ .စက် ထိုးသဘင်ပြီးလျှင် ကသည်းအက္ကပတ် မြင်းတပ်ဗိုလ်အရာ ရှိတို့နှင့် မြင်းအမှုထမ်းတို့ ရှောက်သီးထားခုတ် လှံထိုး၊ ငှက်ပျောပင်စိုက် ရေအိုးတင် ထားခုတ်၊ မြင်းအစိုင်းအနှင့် အရေးအရာများကို ထိုးခုတ်ပြပြီးနောက် ရွှေနန်းတော်သို့ ဝင်တော်မူသည်။.လပြည့်ကျော် လေးရက်နေ့ ဘဝရှင် မင်းတရားကြီးဘုရား .ထွက်စံတော်မူပြီးလျှင် ဆင်တော် စီးရေသုံးဆဲ့နှစ်ကို တွဲဘက်တိုက်ဝှေ့စေပြီးနောက် စစ်မြေ အရပ်တွင် ဆင်တော်များကို ရဲဝံ့တံ့စား အကြောက်အရွံ့ မရှိရအောင် သေနတ်၊ မီးပေါက်၊ ယမ်းမီး၊ ဗြောက်၊ ဒိုင်း၊ ကာတို့ဖြင့် ပစ်တောက် ရိုက်ခတ် ခြောက်လှန့်စမ်းသပ် သည်များကို ကြည့်ရှုတော်မူ၍ ရွှေနန်းတော်သို့ ဝင်တော် မူသည်။
မီးဖုံးယာဂု လှူသောပွဲတော်
တပို့တွဲလ ကုံရာသီတွင် မီးဖုံးယာဂု လှူသောပွဲတော် ကို ကျင်းပရိုးရှိလေသည်။ ဤပွဲတို့အကြောင်း ထိုရာဇဝင်တော် ကြီး၌ ဤသို့တွေ့ရလေသည်။တပို့တွဲလ၊ ပဏ္ဏရသီ၊ တိထီထွန်းစည့်၊ လပြည့်နေ့အခါ ဝယ်၊.ဆက္ကဒန္တ၊ ပြောင်မှန်ဝပင်၊ အေးမြသော အစွယ်ရှိ သည်ဖြစ်၍ သုံးလူ့ထွတ်ထား၊ မြတ်စွာဘုရားပင်လျှင်၊ လေးပါးသော မဟာဘူတ မျှတစေရန်၊ မီးရှိန်ခံတော်မူ သည်ကို ရည်ပြီးလျှင်၊ ရုပ်ရှင်တော်ပွား၊ ကိုယ်စားတော် စားဖြစ်သော.ဘုရားတစ်ဆယ့်ငါးဆူ၊ ရွှေဂူစေတီ၊ သရီရ မြတ်၊ မွေတော်ဓာတ်တို့အား နှစ်စဉ်ပူဇော်လှူဒါန်းမြဲ နံ့သာမျိုးဆယ်ပါးတို့တွင် သာရဂန္ဓအစစ်၊ အနှစ်နံ့သာတို့ ဖြင့်ပြည့်သော၊ မီးခံနှင့်တကွသော မီးဖုံး ပြာသာဒ်တော် ဆူရေတစ်ဆယ့်ငါး၊ ကောက်သုံးပါးတို့တွင်၊ ဩဇာလေး နက်၊ အကျိုးတက်သော၊ ကောက်ကြီးဆန်မြတ်၊ ပေါက် လတ်လက်ဦး၊ ဆွတ်ယူခူးသော ကောက်ဦးဆွမ်း အဖြစ် ဖြင့်ကောင်းစွာ ကျိုချက်အပ်သော မွန်မြတ်သော ယာဂု ဆွမ်းအလှူတော်များကို စာရင်းပါတစ်ဆယ့်ငါးဆူသော ဘုရားရှင်တို့အား သဇင်ပန်း၊ ဆီမီးတန်ဆောင်စသော အလှူတော်များနှင့်တကွ.ကောင်းမွန်စွာ အရုဏ်ဆွမ်းကပ် ၍၊ မီးဖုံးတော်များကို လှူဒါန်းပူဇော်တော်မူသည်။
သဲပုံစေတီပွဲ
တပေါင်းလ မိန်ရာသီတွင် သဲပုံစေတီပွဲကို ကျင်း ပရိုးရှိလေသည်။ ဤလတွင် ဧရာဝတီမြစ်တွင် သဲသောင်များ ဖြူဖြူဖွေးဖွေး ထွန်းပေါ်၍ ရေကျေးရေငှက်များ မြူးထူးပျော်ပါး ကြသဖြင့် အလွန်ကြည်နူး ဘွယ်ဖြစ်လေသည်။ ထိုအခါတွင် မင်းမိဘုရားနှစ်ပါးသည် မင်းညီမင်းသား မှူးတော်မတ်တော်တို့ နှင့်အတူ သောင်ပြင်သို့ ထွက်စံတော်မူကာ သဲပုံစေတီများကို တည်၍ ပူဇော်ကန်တော့ကြလျက် ပွဲလမ်းသဘင်ဆင်ယင်ကျင်းပ ကြလေသည်။ ဤကိုရည်၍ အင်းဝမြို့ဘွဲ့ဆဲ့နှစ်ရာသီလူးတားတွင်၊တစ်ပေါင်းလသာ၊ လတကာထက်နှိုင်းရာဖက်ရှောင်၊ လများနောင်ကားတောင်လည်းသာမော၊ တောလည်းသာထွေရေလည်းသာလှ၊ ဖြူလွသောင်ပြင်ငှက်ပေါင်းရွှင်လျက်၊ သဘင်အပြီသဲစေတီဟု၊ မြှောက်ချီရွှင်ပပူဇော်ကြမှ၊ ပြည်ပပြည်တွင်းဖြောင့်စင်းရည်စောင်၊ ဆီမီးထောင်နှင့်ထွန်းပြောင်ညီရုံး၊ ပန်းလျှင်ကုံးသို့နှလုံးသဒ္ဓါ၊ ရတနာသုံးဘော်ဖူးမြော်ကုန်ကြ၊ လွန်ရွှင်ပြရှင့်။ ဟူ၍ ဖွဲ့ဆိုထားသည်ကိုတွေ့ရလေသည်။ဤသို့အားဖြင့် ဆဲ့နှစ်ရာသီပွဲတော်တို့ကို မင်းမိဘုရား နှစ်ပါးအမှူးပြု၍ အစဉ်တစိုက် ကျင်းပလာခဲ့ကြရာ အချို့ ပွဲတော်များသည် ယခုအခါတိုင်အောင် ဆက်လက်ခေတ်စားဆဲ ပင်ဖြစ်ပေသည်။ အချို့မှာမူကား တိမ်ကောပပျောက်ကြလေပြီ တည်း။[၁]
ကိုးကား
- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၄)
ဗုဒ္ဓသာသနာနှင့် ဆက်နွှယ်သော တန်ခူးလ သင်္ကြန်ပုံရိပ်
တန်ခူးလသည်
မြန်မာပြက္ခဒိန်လများတွင် အဦးအစဆုံး လဖြစ်၍ အဘိဓာန်ကျမ်းတွင် “စိတ္တကော၊
တန်ခူးလ၊ ရမ္မကော၊ တန်ခူးလ” ဟူ၍ ပရိယာယ်နှစ်မျိုး ပြဆိုထားသည်။
အနက်အဓိပ္ပာယ်မှာ “အထူးထူးသော အပွင့်၊ အသီးတို့ဖြင့် ဆန်းကြယ် သည်၏
အဖြစ်ကြောင့် လူတို့၏စိတ်နှလုံးကို မွေ့လျော်စေတတ်သည်ကို
တန်ခူးလဟုခေါ်၏”ဟူ၍ ဖြစ်ပေသည်။
တန်ခူးလကို ပုဂံခေတ်ကျောက်စာတို့၌
ခေတ်ရေးထုံးအတိုင်းပင် တန်ခူးဟု ရေးထိုးထားသည်ကို တွေ့ရ၏။ နောက်ပိုင်း
ခေတ်များတွင် တန်ခူးဟုလည်းကောင်း၊ တာကူးဟုလည်းကောင်း ရေးသား လာကြသည်ကို
တွေ့ရ၏။ တချို့ကမူ “တန်ခူး”သည် “တာကူး” မှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ဆို၏။ “တာ” သည်
အချိန်ရာသီဟု အနက်ထွက်သည်။ “ကူး”မှာ ကူးပြောင်းသည်ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။
“တာကူး” ခေါ်တွင်ရာ မှ တန်ခူးသို့ ရွေ့လျောလာခဲ့သည်ဟု ဆို၏။ တန်ခူးလသည်
ရာသီအလိုအားဖြင့် မိဿရာသီဖြစ်သည်။ စိတြနက္ခတ်နှင့်စန်းယှဉ်ပြကာ
အာသာဝတီနက္ခတ်နှင့် နေမင်းတို့ယှဉ်ကြသည်။ ဆိတ်သတ္တဝါသဏ္ဌာန်
ရာသီရုပ်ဖြစ်ပြီး တံငါတာရာထွန်းပသည်။
တချို့ပညာရှင်အဆိုမှာ “တာကူး”ဟူသော စကားရပ်မှာ
အတာကူးမှဆင်းသက်လာသော ပုဒ်ဖြစ်ပြီး တာကူးကို သင်္ကြန်အတာကူးပြောင်းသောလဟု
ဝေါဟာရလီနတ္ထဒီပနီကျမ်း၌လည်းကောင်း၊ တာဝန် လွှဲပြောင်းသောလဟု
ဝေါဟာရတ္ထပကာသနီကျမ်းနှင့် ပညာရှင်အချို့ကလည်းကောင်း၊ နှစ်ဟောင်း ကုန်ဆုံး၍
နှစ်သစ်သို့ ကူးပြောင်းသောလဟု အချို့ပညာရှင်များက လည်းကောင်း
အသီးသီးဖွင့်ဆို ထားကြသည်။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ယဉ်ကျေးသော လူမျိုးတိုင်းသည်
နှစ်ဟောင်းကုန်ဆုံး၍ နှစ်သစ်သို့ စတင်ရောက်ရှိလာသည်ကို အလေးအမြတ်
ထားကြသည့်နည်းတူ မြန်မာလူမျိုးတို့ အနေဖြင့်လည်း နှစ်ဟောင်းမှ
နှစ်သစ်ကူးပြောင်းချိန်ကို “သင်္ကြန်ပွဲတော်”ဟု ခေါ်ဝေါ်ကျင်းပလေ့
ရှိကြလေသည်
သင်္ကြန်ဟူသည် သင်္ကတဟူသော
ပါဠိမှဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ အဓိပ္ပာယ်မှာ ကူးပြောင်းခြင်း ဖြစ်၏။
ကမ္ဘာမြေကြီး သည် နေကိုဗဟိုပြု၍ မိဿရာသီမှစ၍ ပြိဿ၊ မေထုန်၊ ကရကဋ်၊ သိဟ်၊
ကန်၊ တူ၊ ဗြိစ္ဆာ၊ ဓနု၊ မကရ၊ ကုံ၊ မိန် ဟူသော ရာသီခွင်တို့
အစဉ်လိုက်ကူးပြောင်း လှည့်လည်ပြီးနောက် သူရိယသိဒ္ဓန္တကျမ်းအလို ၃၆၅ ရက်၊ ၆
နာရီ၊ ၁၂ မိနစ်၊ ၃၇ စက္ကန့်ပြည့်သောအခါ တနင်္ဂနွေရဝိဖုဋဂြိုဟ်စင်သည်
မိဿရာသီအစ သုညအင်္သာသို့ ဝင်သည်။ ဤသို့ ဂြိုဟ်ကူးပြောင်း ဝင်စ
အချိန်တွင်သင်္ကြန်ကျသည်။ သို့ရာတွင် နှစ်မကူးသေးချေ။
ဗေဒင်တွက်ရိုးကျမ်းများ၌ ရဝိဖုဋဂြိုဟ်စင်နှင့် ရဝိမဓဂြိုဟ်သွမ်း ဟူ၍
နှစ်မျိုးနှစ်စား ခွဲခြားပြသည်။ ထို့ကြောင့် မိဿရာသီသို့
ထိုဂြိုဟ်နှစ်မျိုးနှစ်စား ရောက်သော အချိန်ကာလသည်လည်း ကွဲပြားသည်။
မိဿရာသီသို့ တနင်္ဂနွေ ရဝိဖုဋဂြိုဟ်ရောက်ရှိပြီး၍ ၂ ရက်၊ ၄ နာရီ၊ ၄ မိနစ်၊
စက္ကန့် ၄၀ ကြာမှ တနင်္ဂနွေရဝိမဓဂြိုဟ်သွမ်း ရောက်ရှိသည်။ ထိုကဲ့သို့
ကွာခြားသော နှစ်ရက်ကျော်ကာလသို့ ဝင်သောအခါကျ မှသာ အတာတက်၍ နှစ်သစ်ကူးပြီဟု
ပညာရှိတို့က အသိအမှတ်ပြုကြသည်။
တန်ခူးလသင်္ကြန်ပွဲတော်တွင်
မြန်မာတိုင်းရင်းသားတို့သည် ပျော်ရွှင်စွာ ရေပက်ကစားကြသည်။
သင်္ကြန်ရေပက်ဖျန်းခြင်းသည် လေးနက်မွန်မြတ်သော အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်။ ရေသည်
မေတ္တာဓာတ်ကို တင်စားသည်။ ရေကစားကြသည်မှာ “ရေလိုအေး၍ ပန်းလိုလန်းပါစေ”
ဟူသော မေတ္တာဓာတ်ဖြင့် ကစားခြင်းဖြစ်သည်။ “ထုံသင်း နံ့သာ၊ ရေသီတာဝယ်၊
စမ္မာကရမက်၊ ပန်းပေါင်းဖက်”စကားအရ ရှေးအခါက အမွှေးအကြိုင်တို့ကို
ဖလားတွင်ထည့်၍ ရေလောင်းကြသည်။
သင်္ကြန်ပွဲတော် ကျင်းပခဲ့ခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍
ပုဂံခေတ်မြန်မာသက္ကရာဇ် ၆၅၃ ခုနှစ် (ခရစ်နှစ် ၁၂၉၁ ခုနှစ်) တွင် ရေးထိုး
ခဲ့သော စောလှဝန်းဘုရား ကျောက်စာ၌ “မိဖုန်၊ သင်္ကြန်၊ စာရိယ်၊
ညောင်ရိယ်သွန်း၊ မပြယ်စိတ်လျှင်တည်၏” ဟူသော ရာသီပွဲတော်ဆိုင်ရာ ဝေါဟာရများ
ရေးထိုးထားသည်ကို ထောက်ရှု ပါက ထေရဝါဒသာသနာ ထွန်းကားနေပြီဖြစ်သော ပုဂံခေတ်၌
သင်္ကြန်ပွဲတော်ကို ကျင်းပနေပြီ ဖြစ်ကြောင်း ပြဆိုထားသည်။ ထင်ရှားသော
သာဓကပင် ဖြစ်သည်။
ဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းတို့၌ နှစ်ကူးသော တန်ခူးလအခါတွင်
ကပိလဝတ်ပြည်၌ နေထိုင်ကြကုန်သော သာကီဝင် မင်းတို့သည် နှလုံး
မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော ဒေဝဒဟရေအိုင်တွင် သိမ်မွေ့စွာ ရေပက်ဖျန်းကြပုံတို့ကို
သိရှိနိုင်ခြင်းဖြင့် မြန်မာတို့၏ ယဉ်ကျေး သိမ်မွေ့စွာ ရေပက်ခြင်း၊
မေတ္တာအရင်းခံလျက် သန့်စင်စွာ ရေကစားခြင်းမှာ အံ့ဩစရာကောင်းလောက်အောင်
ထူးခြားလှကြောင်း အမှတ်တရ မှတ်တမ်းတင် ခဲ့သည်ကို လေ့လာသိရှိရသည်။
မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု အစဉ်အလာနှင့်အညီ တစ်မျိုးသားလုံး နှစ်စဉ် ပျော်ရွှင်စွာ
ဆင်နွှဲပြီး ထူးခြားသော အမျိုးသားပွဲတော်ကြီးအဖြစ် မြန်မာတို့အနေဖြင့်
ဂုဏ်ယူကြ ရဖွယ် ဖြစ်သည့်နည်းတူ ယင်းယဉ်ကျေးမှု အစဉ်အလာကိုလည်း
မပျောက်မပျက်အောင် ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းကြရ ပေမည်။
ထို့အပြင် တနင်္ဂနွေဂြိုဟ်ဖြစ်သော နေမင်းသည်တောင်ဘက်
ဒက္ခိဏယဉ်စွန်းတန်းမှသည် မြောက်ဘက် ဥတ္တရယဉ်စွန်း တန်းသို့
ပြောင်းရွှေ့လာရခြင်းကြောင့် နေကို အကြောင်းပြု၍ ဥတုသုံးပါး၏ လည်ပတ်မှု၊
ရွေ့လျားမှုတို့ ဖြစ်ပေါ်လာရသည်။ ထို့ကြောင့် အဟောင်းမှအသစ်သို့
ပြန်လည်ရွေ့လျား လာခြင်း ဖြစ်သည်။ ယင်းသို့ပြောင်းလဲ
ရွေ့လျားလာခြင်းနှင့်အတူ သက်ရှိဘဝ သတ္တလောကသည်လည်း အဟောင်းကိုစွန့်ပယ်၍
အသစ်သို့ကူးပြောင်းလာခြင်း၊ ဩကာသလောကဖြစ်သော တောတောင်ရေမြေ သဘာဝ
ပတ်ဝန်းကျင် ပြောင်းလဲရွေ့လျားမှုများနှင့်အတူ သတ္တလောကသည်လည်း သင်္ခါရ
လောက ပြုပြင်ပြောင်းလဲသော သဘာဝတရားကြီးအရ ပြောင်းလဲကြရာမှ
ရွေ့လျားခြင်းတို့ ဖြစ်သည်။
မြန်မာတို့၏ နှစ်ဆန်းချိန်အခါသည်
ရွှင်မြူးနှစ်သက်စရာကောင်းသည်။ သစ်လွင်သော ရက်၊ လ၊ နှစ်၏ ချစ်စဖွယ်ကောင်း
သော အချိန်နာရီ ဗီဇနာ ခယာစက္ကန့်တို့၏ အရောင်သည်လည်း သာယာနှစ်သက်ဖွယ်
ကောင်းလှပါသည်။ နှစ်ဟောင်းပယ် ၍ နှစ်သစ်ကို ရောက်လာတိုင်း
ပျော်ရွှင်မြူးထူးကြသည်။ နှစ်ဟောင်း၏ အပြစ်အနာများကို အေးမြသောနှစ်သစ်၌
ကုသိုလ်ကောင်းမှုပြုခြင်းဖြင့် ဆေးကြောကြ သည်။ ချမ်းသာသုခပြည့်စုံရန်
ဆုတောင်းကြလေသည်။ အမှန်အားဖြင့် နှစ်ဟောင်းမှ နှစ်သစ်သို့ ကူးပြောင်းသည့်
အခါဖြစ်သည့်အလျောက် ကြည်ရွှင်မြူးထူး အပျော်မကြူးဘဲ သတိသံဝေဂရဖွယ်တို့ အား
တွေးဆဆင်ခြင်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ ကမ္မဋ္ဌာန်းဆရာတို့၏ အဆိုအရ အဟောင်းတို့သည်
ဥပါဒ်ဌီဘင်အားဖြင့် ကုန်ဆုံးသွားခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ဤသို့ဖြင့် ရူပက္ခန္ဓာ ၂၈
ပါးရုပ်တရား တို့သည် ဥပါဒ်ဌီဘင်အားဖြင့် ခဏငယ်သုံးချက်အရ အဟောင်းတို့ချုပ်၍
အသစ်အသစ်သို့ ဖြစ်ပေါ်၍လာ လေသည်။
ယင်းသို့ လူသစ်စိတ်သစ်ဖြစ်ကာ အေးချမ်းစွာနေရ
ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ သုံးလောကထွတ်ထား မြတ်ဘုရားရှင် လက်ထက်၌ တာဝတိံသာမှ
သိကြားမင်းသည် မပျော်မွေ့ခြင်း၊ အဝတ်ပုဆိုးတို့ ညစ်နွမ်းခြင်း၊
ပန်ထားသည့်ပန်းများ ညှိုးနွမ်းခြင်း၊ လက်ကတီးကြားမှ
ချွေးယိုခြင်းတို့ကြောင့် သက်တမ်း ကုန်ဆုံး၍ စုတိစိတ်ကျမည့်
အရိပ်များထင်လာ၏။
သိကြားမင်း စုတိစိတ်ကျမည့် အရိပ်လက္ခဏာအား
သိရှိခြင်းကြောင့် “အသစ်ဖြစ်ကာ အေးချမ်းစွာနေ ရခြင်း၊ ချမ်းသာခြင်း
များအတွက် ကောင်းမြတ်သော တရားကို ဟောကြားပေးတော်မူပါဘုရား”ဟူ၍ မြတ်ဘုရား
ထံပါးသို့ ချဉ်းကပ်ကာ လျှောက်ထားတော်မူလေ၏။
မြတ်ဘုရားရှင်သည် “နာညတြ ဗောဇ္ဈတပဿာ၊ နာညတြိန်ြဒိယ သံသရာ။”
“နာညတြ သဗ္ဗနိဿဂ္ဂါ၊ သောတိံ်တပဿာမိ ပါဏိနံ။”
“ဗောဇ္ဈင်တရားခုနစ်ပါးကို သတိသသံဗောဇ္ဈင်
ဓမ္မဝိစယသံဗောဇ္ဈင်၊ သမာဓိသသံဗောဇ္ဈင်၊ ဥပေက္ခာ သံဗောဇ္ဈင်၊ ဝီရိယ
သံဗောဇ္ဈင်၊ ပီတိသံဗောဇ္ဈင်၊ ပဿဒ္ဓိသံဗောဇ္ဈင် တည်းဟူသော သံဗောဇ္ဈင်တရား
ခုနစ်ပါးကို ရှောင်ပယ်ကြဉ်ရှား အလွတ်ထား၍ သတ္တဝါဗိုလ်ခြေ များဝေနေတို့၏
ချမ်းသာကြောင်း လမ်းကောင်းလမ်းမြတ်ကို ငါဘုရားမြင်တော်မမူ၊
ဣန္ဒြေခြောက်ပါး၊ ခြောက်တံခါး နှင့် လုံးစုံစောင့်ရှောက်
ထိန်းသိမ်းခြင်းအမှုကို ရှောင်ပယ်ကြဉ်ရှား အလွတ်ထား၍
သတ္တဝါဗိုလ်ခြေများဝေနေတို့၏ ချမ်းသာရာ ချမ်းသာကြောင်း
လမ်းကောင်းလမ်းမြတ်ကို ငါဘုရားမြင်တော်မမူ၊ အလုံးစုံသော
ဘုံဘဝသင်္ခါရတို့ကို စွန့်လွှတ်၊ လွတ်မြောက် နိဗ္ဗာန်ရောက်သည်ကို
ရှောင်ပယ်ကြဉ်ရှား အလွတ်ထား၍ သတ္တဝါဗိုလ်ခြေများ ဝေနေတို့၏
ချမ်းသာရာချမ်းသာကြောင်း လမ်းကောင်းလမ်းမြတ်ကို ငါဘုရားမြင်တော်မမူ”ဟူ၍
ဟောကြား တော်မူလေသည်။
ထိုစဉ် တာဝတိံသာသိကြားမင်းသည် ဘဝဟောင်းပစ်၍
ဘဝသစ်ဖြစ်သွားလေ၏။ ဤသို့ ဘဝဟောင်း ပစ်၍ ဘဝသစ် ဖြစ်သွားရသည်ကို
မြတ်ဘုရားရှင်နှင့် ကိလေသာ ကုန်ပြီးသော ရဟန္တာမြတ်တို့မှသာ
သိတော်မူကြလေသည်။
မြတ်ဘုရားရှင်၏ ဗောဇ္ဈင်တရားနှင့် ဣန္ဒြေတရား
တရားတော်တို့ကို နာကြားရသဖြင့် သိကြားမင်း အသစ်ဖြစ်၍ တာဝတိံသာနတ်တို့၏
အရေအတွက်အားဖြင့် အနှစ်တစ်ထောင်၊ လူတို့၏ အရေအတွက် အားဖြင့် သုံးကုဋေ
ခြောက်သန်း အသက်ရှည်၍ နေရပြန်လေသည်
မြန်မာနှစ်ကူးသင်္ကြန်၏ နှစ်ဦးအစဖြစ်သော
အကူးအပြောင်းသမယတွင် မင်္ဂလာရှိအောင် ပြုမူနေထိုင် ကျင့်ကြံရမည်မှာ
ကောင်းသောအကျင့်သီလဖြစ်သည်။ မြတ်ဘုရား ရှင်သည် သုံးဆယ့်ရှစ်ဖြာ မင်္ဂလာ
တရားတော်တွင် ပညာရှိများကို မှီဝဲဆည်းကပ်ခြင်း၊ လူမိုက်ကိုရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊
ပူဇော်ထိုက်သူကို ပူဇော်ခြင်း၊ ရိုသေထိုက်သူကို ရိုသေခြင်း၊ မိဘနှစ်ပါးကို
လုပ်ကျွေးပြုစုခြင်း၊ သူတစ်ပါးကျေးဇူးကိုသိခြင်း စသည်တို့ အပါအဝင် ၃၈
ဖြာမင်္ဂလာတရားများကို ထာဝစဉ်စောင့်ထိန်း လိုက်နာကြခြင်းဖြင့် ရန်သူတို့၏
အနိုင့်အထက်ပြုခြင်း မခံရခြင်းနှင့် အရပ်ဒေသအားလုံးတို့၌
ကြီးပွားချမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်ရှိနိုင်ခြင်း ဟူသော
အကျိုးကျေးဇူးများရရှိမည်ကို ဟောကြားတော်မူခဲ့သည်။ ယင်းသို့
မြတ်ဘုရားရှင်ဟောကြား အပ်သော မင်္ဂလာတရားတော်များကို သေချာစွာ
လေ့လာမည်ဆိုပါက ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေး မင်္ဂလာသုံးပါး၊ နေရေး၊ ထိုင်ရေး
မင်္ဂလာသုံးပါး၊ သင်ကြားရေး မင်္ဂလာလေးပါး၊ ပြုစုရေး မင်္ဂလာသုံးပါး၊
လိုက်နာကျင့်သုံးရေး မင်္ဂလာလေးပါး၊ ရှောင်ကြဉ်ရေး မင်္ဂလာလေးပါး၊
စိတ်ထားရေး မင်္ဂလာငါးပါး၊ သည်းခံရေး မင်္ဂလာလေးပါး၊ ခြိုးခြံရေး
မင်္ဂလာလေးပါးနှင့် စိတ်ဓာတ်ခိုင်ခံ့ရေး မင်္ဂလာလေးပါး
စုစုပေါင်းသုံးဆယ့်ရှစ်ဖြာသော မင်္ဂလာတရားတော်တို့ဖြစ်သည်။ လောကလူသားများ၏
အကျိုးစီးပွား တိုးပွားစေရေးအတွက် ထောင့်မျိုးစုံမှ
ဟောကြားတော်မူထားကြောင်း လေ့လာသိရှိမည်ဖြစ်သည်
ယင်းသို့ တန်ခူးလသင်္ကြန် အခါသမယတွင်
ပြုကျင့်မြဲဖြစ်သော အလှူဒါနပွဲများ ခြိမ့်ခြိမ့်သဲသဲ ဆင်နွှဲကြခြင်း၊
စတုဒိသာ ကျွေးမွေးခြင်း၊ ရဟန်းသံဃာတော်များအား ဆွမ်းဘောဇဉ်များ
ကပ်လှူခြင်း၊ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်များအား ရေသပ္ပာယ်ခြင်း၊
ဥပုသ်သီတင်းဆောက်တည်ခြင်း၊ ဗုဒ္ဓတရားတော်ကို နာကြားခြင်း၊
သက်ကြီးရွယ်အိုများအား ခေါင်းလျှော်ပေးခြင်း၊ ဘိုးဘွားမိဘ ဆရာသမား
စသူတို့အား ပူဇော်ကန်တော့ခြင်း၊ ငါးလွှတ်ခြင်း၊ ကျွဲ၊ နွား စသည့်
တိရစ္ဆာန်များကို ဘေးမဲ့လွှတ်ခြင်းစသော ကုသိုလ်ကောင်းမှုများသည်
မြတ်နိုးလေးစား ထာဝစဉ် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ဖွယ်ကောင်းသော တန်ခူးနှစ်ကူး
သင်္ကြန်ပွဲတော်၏ အနှစ်သာရများဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓသာသနာတော်နှင့်လည်း
ဆက်နွှယ်လျက် ရှိနေသည်။ နှစ်သစ်ကူးလတန်ခူး သင်္ကြန်ပွဲတော်သည် အခြားသော
ရာသီပွဲတော်များထက် ပျော်ပါး ရွှင်မြူးဖွယ်ရာဖြစ်စေပြီး ကုသိုလ်ရေးကို
မမေ့မလျော့ကြဘဲ ပျော်ပါးရင်း ကုသိုလ်ကောင်းမှုပြုသည်။
ကုသိုလ်ကောင်းမှုပြုရင်း ပျော်ပါးလေ့ရှိသည်။
မြန်မာတို့၏ နှစ်သက်ဖွယ်ကောင်းသော
ယဉ်ကျေးမှုအစဉ်အလာနှင့်အညီ တစ်မျိုးသားလုံး နှစ်စဉ် ပျော်ရွှင်စွာ
ဆင်နွှဲလာသော ထူးခြားသော အမျိုးသားရေးပွဲတော်ကြီးအဖြစ် မြန်မာတို့အနေဖြင့်
ဂုဏ်ယူ ကြရဖွယ်ဖြစ်သည်။ ထိုယဉ်ကျေးမှု အစဉ်အလာကိုလည်း မပျောက်မပျက်အောင်
ဆက်လက် ထိန်းသိမ်း ကြရပေမည်။
ဝိဿဇ္ဇက(ပဲခူး)
Subscribe to:
Posts (Atom)